Kaynak Belirtmeden Yapılan Bilimsel Alıntı
Kaynak belirtmeden yapılan bilimsel alıntı nedir? Bu aynı zamanda intihal olarak da adlandırılır. Akademi camiasında alıntı ifadeler ve fikirler için kaynak göstermemek, alınan ifadeleri tırnak içinde yazmamak bu kapsama girer.
Eğer bir başka kaynaktan yararlanılmışsa, ilgili yere mutlaka bir dipnot verilmelidir. Dipnot verme kuralları her akademik dergiye göre değişir ve buna göre hareket edilmelidir. Örneğin bazıları APA 6 tercih ederken, bazıları farklı yola gidebilir.
Ancak bazı şeyler intihalin kapsamına da girmez. Örnek olarak bir cisim elden bırakıldığı zaman yere düşer cümlesinde kayna vermemek intihale girmez.
Zira bu yaygın ve gerçek, doğru bir bilgi olduğu için ilk düşünen ve ortaya koyan kişi olduğu izlenimi oluşturmaz. Ne var ki bir cisim elden bırakıldığı zaman yere düşmez tarzı, genel bilinenin aksini iddia eden bir ifade yer alıyorsa buna dipnot verilmeli, kaynağı göstererek sebeplerle açıklanmalıdır.
İntihal Türleri Nelerdir?
Kaynak belirtmeden yapılan bilimsel alıntı günümüzde farklı başlıklar halinde incelenir. Bunlar temel olarak aşağıda olduğu gibidir;
- Kendi Kendine İntihal
- Otomatik İntihal
- Global İntihal
- Kopyala-yapıştır ile İntihal
- Mozaik İntihal
- Yanlış Alıntı ile İntihal
Bunların her biri farlı anlamları ifade etmektedir.
Kendi Kendine İntihal
Kendi kendine intihal, kaynak belirtmeden yapılan bilimsel alıntı türlerinden bir tanesidir. Bu kişiye ait olan, önceden yayınlanan bir makaleyi yeni eser gibi yayınlamaya denir. Bu akademik etik kurallarına aykırıdır. Bu nedenle kişiler kendi çalışması olsa bile bu tür intihalleri gerçekleştirmemelidir.
Otomatik İntihal
Otomatik intihal, yazarın önceki paragraflarda geçen bazı yazılarını ya da hepsini, kaynak göstermeden kullanılmasına denir.
Global İntihal
Global İntihal, kaynak belirtmeden yapılan bilimsel alıntı türleri arasında farklı bir kişiye ait çalışmayı alıp, kendi eseri gibi yayınlamaya denmektedir. Makale, kitap, yüksek lisans veya doktora tezi de bu kapsama girer.
Bir başkasının kişi adına onun çalışmasını yapması da Global İntihalin kapsamına girmektedir. Bu yönüyle günümüzde geniş bir şekilde yapılmaktadır.
Kopyala-yapıştır ile İntihal
Kopyala-yapıştır ile intihal, bir başka akademik eserden kopyala-yapıştır yaparak bir bölümü veya bir yazıyı alma, ilgili kişiye dipnot vermemektir. Bazı kelimeleri silmek ya da değiştirmek, bunun intihal olduğu gerçeğini değiştir.
Bu nedenle bir başka kişiye ait yazı aynen alınacaksa, bu tırnak içinde ayrı bir şekilde belirtilmeli, gösterilmelidir.
Mozaik İntihal
Mozaik İntihal, farklı bir kaynaklardan alınan cümlelerin, pasaj ya da fikirlerin kopyalanarak, bir araya getirip yeni bir metin oluşturmaktır. Ancak Turnitin gibi bir programda kolay bir şekilde tespiti yapılabilmektedir.
Yanlış Alıntı ile İntihal
Yanlış Alıntı ile İntihal de kaynak belirtmeden yapılan bilimsel alıntı çerçevesine girmektedir. Eğer gerekli olan tüm bilgiler dahil edilemezse ya da yanlış yerlere konulursa intihal yapmış olarak sayılmaktadır.
