Bel Fıtığı Nedir, Bel Fıtığı Hangi Bulgularla Ortaya Çıkar, Bel Fıtığında Ameliyat Dışı Hangi Tedaviler Uygulanır, Bel Fıtığında Ne Zaman Ameliyat Gereklidir?

Bel ağrısı toplumumuzda çok sık görülen ve en çok yakınılan rahatsızlıkların neredeyse başında geliyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı bel fıtığı ile ilgili önemli bilgiler verdi.

Bel Fıtığı Nedir?

Omurlar arasında yer alan ve bir nevi süspansiyon görevi gören jölemsi yumuşak sıvının dışarıdaki sert kapsülünü aşıp dışarı çıkmasıyla sinir hücrelerine baskı veya basınç uygulaması sonucu uyuşma, karıncalanma, kuvvet kaybı ve ağrıya yol açması sonucu bel fıtığı rahatsızlığı oluşur. Ağrı, günlük hayatta herhangi bir ıkınma, gülme ve öksürme durumunda artar. Öne eğilmek, oturmak veya ayakta durmak da ağrıyı arttırır.

Fıtıklaşma; ağır yük kaldırma ve aşırı kilodan kaynaklanan ani bir gerilme dejenerasyon ve yaşlanma gibi faktörler sebebiyle diskin dış kısmında bulunan halkada zayıflamayla birlikte yırtılma olduğunda meydana gelir. Ani başlangıçlı fıtık rahatsızlığı ani hareket, travma veya ağır kaldırma ile meydana gelir.

 Bazı hastalar arada bir gerçekleşen ve kısa sürede geçen çok ağrılı bel tutulması atakları geçirir. Çoğu zaman hastalar düzeldiklerinden bunu önemsemezler fakat bu hastalarda genelde en sonunda şiddetli ağrı ve bel tutulması başlar hatta ciddi fıtık rahatsızlığı bile gelişebilir. Günlük hayatta yaşanan bu şekilde yakınmalar hastalara büyük rahatsızlık vermektedir.

Orta hat bel fıtığı rahatsızlığında hasta ağrıyı genelde bel kısmında hisseder. Yana hat fıtık rahatsızlığında ise ağrı bir bacağa yayılarak kendini gösterir. Ağrı ile beraber bacakta güç kaybı, uyuşma, denge ve refleks kayıpları oluşabilir. Hasta yürürken veya otururken de zorluk çekebilir. Lomber disk hernisi, herhangi bir bulgu vermeyedebilir. Bu durumda patlamış fıtık ifadesini açıklamak gerekir. Protrüsyonda (2.drece fıtıkta) Anulus fibrozustaki kısmi defekt yoluyla diskin arkaya doğru herniye olmasıdır. Ekstrüde disk (3. Derece) Anulus fibrozustaki tam defekt yoluyla diskin arkaya doğru herniye olmasıdır. Tam katı geçme durumunda patlamak ifadesi yanlış olarak kullanılmış olur.

Bel Fıtığı Tanısı Nasıl Konulur?

 Alanında uzman bir hekim tedavisi sonucu bel fıtığı teşhisi konulur. Teşhisi koymaya yardımcı olması adına uzman hekim hastadan röntgen, CT, MR veya BT taraması gibi yüksek çözünürlüklü tanı cihazlarından detaylı görüntü talep talep eder. Görüntülerden fıtık sebebiyle oluşan sinir ilişkisi veya omurilik tespit edilir. Bunlara ek olarak EMG cihaz görüntüleriyle hastanın hangi sinir kökünün veya hangi sinir köklerinin bel fıtığından etkilendiği belirlenir. Fakat yalnız MRI tekniği ile fıtık tanısı koymanın son derece yanlış olduğunu belirtmekte fayda var. Testler her ne kadar bel ağrısı yakınmalarından fıtığın %4-5 civarında olduğunu söylese da bel kısmında ağrı, tüm anatomik yapılar kaynaklı oluşabildiği için, hem hasta hem doktor tarafından iyi lokalize edilememektedir. Hastanın çok deneyimli alanında uzman Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon hekimi tarafından detaylı bir şekilde değerlendirilmesi şarttır.

Yapılan klinik araştırmalar sonucunda bel ağrısının kaynağı %39 civarında intervertebral disk patolojilerine bağlı olduğu görülmektedir. İntervertebral disk patolojileri alt grupları göz önüne alındığında, dejeneratif disk hastalığı ve lomber disk hernisi başı çekmektedir. Herhangi bir şikayeti olmayan bireylerde de %22-%40 oranında MRI de fıtık resim olarak görülmekte ve bulgu vermemekte. Bu sebeple bel ağrısı olan hastaya çekilen MRI da fıtık belirtildiğinde direkt fıtığa bağlamak ciddi bir hatadır.

Bel Fıtığında Ameliyat Dışı Hangi Tedaviler Uygulanır? Bel Fıtığında Ne Zaman Ameliyat Gereklidir?

 İstirahat etmek, omur çevresinde bulunan yumuşak dokularda yüklenmeyi ve disk içindeki basıncı azaltarak bel ağrılarının veya fıtığın iyileşmesine katkı sağlayabilir. Hastanın kullandığı yatak aşağı çökecek kadar yumuşak veya çok sert olmamalıdır. Hasta sağ, sol yan pozisyonda ve sırt üstü yatabilir. Uzman hekimin önerdiği kadar istirahat yapılmalıdır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken en önemli şey bel ağrısı ve fıtık yapan etkenleri iyi ayırd edebilecek alanında uzman bir hekim bulmak ve uzman gözetiminde yaşantınızı devam ettirmek olacaktır. Tedavi sonrası bir yöntem uygulatıp tedavi oldum bundan sonra her şey iyi gidecek düşüncesi çok yanlıştır. Bu noktada çoklu yöntem uygulamak oldukça önemlidir. Nöral Terapi, Proloterapi, Manuel Terapi, kök hücre uygulamaları ve kuru iğneleme tekniklerinin hiçbiri yalnız başına çözüm üretici değildir. Bele uygulanan lazer, radyofrekans, hidroterapi, ozon, kortizon gibi tedavi yöntemleri de bel fıtığı rahatsızlığına kesin çözüm değildir. Hacamat, sülük yardımcı olarak kullanılabilir. Fakat yüzeyden sürülen kremlerin herhangi bir çözüm üretici etkisi yoktur. Ameliyat, yalnız %1-2’lik kısmında gerekmektedir. Cinsel fonksiyonlarda bozulma, dışkı ve idrar tutamama veya her türlü tıbbi tedavi ve önleme rağmen ilerleyen kuvvet kaybı gelişmesi durumunda düşünülür. Tedavi için yapılan ameliyatlar ve disk içi uygulanan nükleoplasti veya anuloplasti gibi tedavi yöntemleri diske zarar verdiğinden ilerleyen zamanda yeni rahatsızlıkların davetçisi olabilir. Esnekliği belirli derecede kısıtlar ve hastayı önce hafif zamanla ciddi özürlü hale getirebilir. Ameliyatın mikrocerrahi veya endoskopik olması daha cazip gelmektedir fakat açık cerrahi gibi volüm azalması olduğundan dolayı diske verilen zararı engelleyememektedir.

Bel Fıtığı Olanlar Nelere Dikkat Etmeli?

• Ani hareketlerden kaçınılmalı
• Yan yatmak veya sırt üstü yatmak tercih edilmeli
• Kilolu olanlar mutlaka normal kiloya dönmeli ve kilo almamalı
• Aynı pozisyonda uzun süreli kalınmamalı.
• Bel desteklenerek ve dik oturulmalı
• Ağır kaldırmamaya özen gösterilmeli
• Beli zorlamaktan kaçınmalı ve hafif sporlar yapılmalı.
• Omurgayı zedeleyecek ve zorlayacak hareketler yapılmamalı
• Eğilirken dizleri kırarak bel düz olarak eğilmeye dikkat edilmelidir.
• Çok fazla ayakta durulmamalı
• El çantası yerine hafif sırt çantası tercih edilmeli.